Fernando Arzallus Iturri. Zestoa.
Donostian gaude, udako arratsalde batean, liburuz betetako etxe batean. Bero egiten du, baina berak manta arin batez tapatzen ditu hankak. Duela hamar urte. Gizon jakintsua da bera, intelektuala; ez da kale zalea, ez da taberna giroa gustatzen zaion horietakoa; apaiza da... eta sermoi luze eta korapilatsuak egiten omen ditu.
Zazpi hitzetan: Don Jose Maria ez da modako gizona! Bai, ordea, langile etengabea. Bizitza osoa eskaini dio irakaskuntzari, idazteari, ondare erlijiosoa babesteari, liturgia garai berrietara egokitzeari, otoitzari...
Danbolin-erako elkarrizketa bat dela medio, bere etxean –eta apur bat bere bizitzan– sartzen utzi dit. Tentu pixka batekin hasi gara hizketan baina konfiantza hartzen joan gara. Gure aitonaren istorio bat kontatu dit: bere etxeko sukaldetik asto bat ikusten du pentsu-biltegiaren ondoan lotuta. Gure aitona hurbiltzen da, eta pentsu zaku handi bat jartzen dio gainean. Aitonak, baserrira abantatzen hasi aurretik, poltsikoak miatzen ditu eta, samurtasun handiz, pare bat sagar ematen dizkio ahora astoari, gainean daraman karga eramangarriagoa izan dakion. Ukitu frantziskotarra du Don Jose Mariak baina ez da kontenplaziora mugatzen. Badaki mundua arazoa eta sufrimendua ere badela, neurri handi batean.
Irakeko inbasio garaiak dira, eta honela dio: «Inolako damurik edo autokritikarik ez Irak inbaditu izanaren erokeria izugarriagatik, eta han kaos negargarri eta arriskutsu bat sortzeagatik. Inolako eskrupulurik ez Guantanamoko preso afganistandarren egoeraren aurrean». Guantanamo etorri ote zitzaion burura nik Auschwitzetik (Polonia) postala bidali nionean eta hunkituta geratu zenean? Han, kontzentrazio –eta hilketa– esparruan, badira gaztigurako gelaxka batzuk, metro karratua baino gutxiagoko azalera dutenak, eta han lau edo bost preso batera sartzen zituzten. Ezin ziren eseri, denbora guztian tente egon behar zuten, oinaze izugarria jasanez. Bada, hango paretetan, norbaitek Kristo gurutziltzatua margotu zuen. Huraxe irudikatzen zuen postalak.
Eta horrela iristen ginen gizakiaren galdera zorrotzetara: nondik gatoz, nora goaz? Eta batez ere: zergatik gaizkia, zergatik sufritzen dugu? (Zergatik zuk, Don Jose Maria, azken hilabete haietan, zuk irakurketa, musika, artea, paseatzea... hain gustukoak zenituenak, zergatik bizi izan behar izan zenuen «linbo» hartan?).
Esaten zenuen, Beda Beneragarriaren hitzak erabiliz, gure bizitza txori baten antzekoa omen dela; hegan, leihotik barrena, gure sukalde epelera sartu den txoria bezalakoa. Txoriak azkar-azkar igarotzen du gela, eta beste leiho batetik irten eta alde egiten du bistatik. Harrigarria egiten zitzaizun Bedaren konparazioa. Izan ere, denok baitakigu txoriek, gizakion etxeetan sartzen direnean, zalapartaka egiten dutela hegan, ikaratuta, beldurrak, txorientzat ulertezinak diren pareta haietan hegoak apurtuko ote zaizkien; beldurrak, sukaldeko sutondoan erreko ote diren, edo tximinia ondoan dauden zakurrek harrapatuko ote dituzten. Baina txoriaren irudia –ez dakigularik nondik datorren, eta ez dakigularik nora doan– sinbolo bikaina iruditzen zitzaizun gizakiontzat: ulertu ezin dugunaren sinboloa, eta gizakiok lurrean pasatzen dugun denboraldi laburraren sinboloa.
Zer sukalde goxotan, hegoak puskatzeko beldurrik gabe, inolako ikararik gabe, zaude orain, Don Jose Maria? Adiorik ez.
Fernando Arzallus Iturri. Zestoa.
Iritzia